این در حالی بود که همان زمان استان‌های امن کشور از تسهیلات کم‌بهره ۳ درصدی و دلار دولتی استفاده می‌کردند و بخش صنعت خود را رونق می‌بخشیدند. با همه اینها و در نبود صنعت، کشاورزی کردستان با احساس نیاز و ضرورت گسترده‌تر شد و مسیر رشد و توسعه را طی کرد. از طرفی در چند سال اخیر به خاطر امنیتی که در استان ایجاد شده و حمایت از سرمایه‌گذاران، طرح‌های صنعتی با رشد خوبی در حال توسعه و به بهره‌برداری رسیدن است، به‌ویژه در سال گذشته که به دلیل تزریق وام کم‌بهره اجرای این طرح‌ها فزونی یافت و چنانچه این حمایت تسهیلاتی ادامه یابد، در آینده نزدیک تمام محصولات تولیدی بخش کشاورزی به‌صورت فراوری شده یا با بسته‌بندی‌های مناسب به بازارهای داخلی و خارج کشور صادر خواهد شد. برای بررسی بیشتر موضوع گفت‌وگوی همشهری را با «خالد جعفری» رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان کردستان در ادامه می‌خوانید.
- کشاورزی کردستان چه ظرفیت‌ها و مزایایی دارد؟
بخش زراعت سالانه حدود ۹۵ هزار و ۲۵۵ هکتار اراضی آبی و حدود ۶۲۳ هزار و ۳۰۳ هکتار اراضی دیم، جمعاً سالانه ۷۱۸ هزار و ۵۵۸ هکتار سطح زیر کشت دارد و از این اراضی (طبق آمار کارشناسی) حدود ۲ میلیون و ۱۳۰ هزار و ۸۶۹ تن محصول تولید می‌شود. بیش از ۵۱ درصد تولید در اراضی دیم حاصل می‌شود. این میزان با توجه به استفاده از آب سبز در تولید اهمیت ویژه‌ای دارد. در بخش زراعت بیشتر از ۴۲۰ هزار هکتار اراضی آیش دیم وجود دارد که بیش از ۳۵۰ هزار هکتار آن قابلیت تبدیل به اراضی آبی را دارند.
این در حالی است که آب‌های سطحی و جاری فراوانی در استان و بر سرشاخه‌های ۵ حوضه مهم آبخیز کشور شامل قزل‌اوزن، زرینه‌رود، سیروان، زاب و کرخه با بیش از ۳ هزار کیلومتر رودخانه اصلی و فرعی در مسیر این حوضه‌ها وجود دارد. همچنین ۱۲ دشت مساعد و مناسب به مساحت تقریبی ۲۱۸ هزار و ۶۰۰ هکتار در استان وجود دارد که عمده‌ترین آنها در شهرستان‌های قروه، بیجار، کامیاران و مریوان واقع شده است و مستعدترین اراضی کشاورزی استان را تشکیل می‌دهند.
- با توجه به این ظرفیت‌ها، کشاورزی استان چه وضعیتی دارد؟
بخش زراعت استان با مجموع تولید ۲ میلیون و ۱۳۰ هزار و ۸۶۹ تن محصول و گندم با تولید یک میلیون و ۱۷۰ هزار و ۵۵۳ تن، حبوبات با تولید ۴۵ هزار و ۴۷۰ تن نقش بسزایی در اقتصاد کشاورزان و بهره‌برداران منطقه دارد.
- مهم‌ترین مشکلات و چالش‌های کشاورزی استان کدام است؟
تناسب نداشتن سطح زیر کشت محصولات زراعی با میزان بارندگی‌های استان؛ در نقاط غرب استان بارندگی به میزان ۷۰۰ میلی‌متر با سطح اراضی کم و در نقاط شرق استان میانگین بارندگی کمتر از ۳۷۰ میلی‌متر است با سطح اراضی بالا. سرمایه‌گذاری نکردن در مهار آب‌های سطحی و تبدیل اراضی آیش استان به اراضی آبی؛ بیش از ۳۵۰ هزار هکتار از اراضی آیش دیم استان قابلیت تبدیل به اراضی آبی را دارند. همچنین توزیع و پراکنش نامناسب بارندگی در فصول رشد گیاهان زراعی؛ در زمانی که گیاهان زراعی به بارندگی و آب نیاز دارند، کمترین میزان بارندگی را داریم. وجود تنش‌های محیطی نیز مانند سرما، یخبندان، تگرگ، سیل و باران‌های سیل‌آسا، گرمای آخر فصل، محصولات زراعی استان را تهدید می‌کند.
- کردستان در چند محصول کشاورزی از قطب‌های کشور است. ارزیابی‌تان از درآمدهای پایدار در کشاورزی چیست؟
کردستان در زراعت گندم با تولید یک میلیون و ۱۷۰ هزار و ۵۵۳ تن رتبه دوم تولید گندم آبی و رتبه اول گندم دیم کشور؛ با تولید ۴۴ هزار و ۱۵۶ تن نخود، رتبه چهارم کشور؛ با تولید ۲۸۰ هزار تن سیب‌زمینی رتبه ۶ کشور و با تولید ۳۷۱ هزار و ۳۶ تن انواع سبزی رتبه ۱۸ کشور را دارد.
همچنین برخی از محصولات مانند توت‌فرنگی را با نام کردستان در سراسر ایران می‌شناسند و می‌توان با اندیشیدن تمهیداتی از جمله ورود ارقام مقاوم‌تر در برابر بیماری‌ها، توسعه تونل پلاستیکی به منظور پیش‌رس کردن و بهره‌بردن از مزایای محصول نوبرانه، بازار خوب صادرات این محصول، درآمد بهره‌برداران توت‌فرنگی را ارتقا داد. از سوی دیگر، با وجود سطح قابل توجه گردو در استان، یعنی حدود ۷ هزار هکتار، با تولید محصول یکدست، باکیفیت و قابل صادر کردن می‌توان در مسیر ارتقای درآمد و معیشت باغداران موثر واقع شد. همچنین با توجه به اقلیم استان در کشت گیاهان دارویی و فراوری آنها، برای این محصولات نیز شرایط مساعدی داریم.
- مهم‌ترین چالش استان در بخش باغبانی چیست؟
کوچکی قطعات، شیبدار بودن اراضی، همخوان نبودن مکانیزاسیون با اراضی استان، پایین‌دست قرار گرفتن منابع آبی نسبت به اراضی و هزینه بالای انتقال، بنیه ضعیف بهره‌برداران منطقه و معیشتی بودن بسیاری از قطعات از چالش‌های بخش باغبانی کردستان است. در غرب استان نیز با توجه به وجود پوشش جنگلی، مناطق حفاظت شده، شیبدار بودن اراضی، فاصله زیاد تا بازار مصرف، کوچکی قطعات و توسعه در قالب مجتمع، مساعدت به‌ویژه در بازبینی مناطق حفاظت شده و پرداخت تسهیلات بلندمدت با بهره کم بانکی می‌توان در توسعه بخش باغبانی موثر واقع شد.
- چرا در استان با وجود ظرفیت‌های محصولات کشاورزی، صنایع تبدیلی راه‌اندازی نشده است؟
در موضوع صنایع تبدیلی، با توجه به این‌که محصولات درجه ۳ در پروسه تبدیل وارد می‌شوند و ادعای ما بر تولید محصول باکیفیت است، این موضوع تا به حال کمرنگ بوده که با توسعه سطح باغ‌ها و در نتیجه افزایش محصولات تولیدی، این بخش نیز تامین خواهد شد.
نظر شما